متاورس چیست؟
سال ها قبل وجود یک دنیای دیگر کنار دنیای واقعی در حد فیلم های علمی و تخیلی سینمایی بنظر می‌رسید اما امروز شاهد آنچنان تحول عظیمی در دنیای تکنولوژی هستیم که حتی وجود دنیایی کاملاً مجازی که انسان ها در آن با آواتار خود در حال گشت و گذار هستند و حتی خرید فروش هم انجام می‌دهند برایمان چندان عجیب نیست. اما همچنان برای بسیاری از ما این سوال مطرح است که متاورس چیست؟!
تعاملات دنیای دیجیتال این روزها به جزء لاینفک زندگی تبدیل شده است. از خرید و فروش ارز دیجیتال گرفته تا ارائه آثار هنری در نمایشگاه بزرگی مانند NFT که هم هنرمندان می‌توانند آثارشان را در آن قرار داده و نمایش دهند و هم خریداران و کلکسیونرها به راحتی به آن دسترسی پیدا می‌کنند.
در این بین متاورس در حقیقت یک پروژه بزرگ و مهم واقعیت مجازی است که هدف از ایجاد آن برقراری یک پیوند بین دنیای مجازی و دنیای فیزیکی است. که به احتمال زیاد نسل جدید اینترنت هم محسوب می‌شود. شاید بد نباشد به این شکل تعریفش کنیم که متاورس نوعی واقعیت مجازی است که افراد در آن همیشه آنلاین هستند و کار، تحصیل و فعالیت می‌کنند.
تاریخچه متاورس به چه زمانی برمی گردد؟
اولین بار این کلمه در کتاب یک نویسنده رمان های علمی تخیلی به نام نیل استفنسون و در دهه ۹۰ میلادی مطرح شد. (Metaverse) در واقع یک کلمه مرکب با ریشه ای یونانی است. ترکیبی از کلمات
متا (Meta) به معنی ماوراء و فراتر و یونیورس(Universe) به معنی جهان که ترکیب هر دو این‌ها با هم می‌تواند به معنی جهان فراتر یا «جهان برتر» باشد. اتفاقاً برداشت هایی که از کتاب داستانی سقوط برف (Snowcrash) نوشته نیل استفنسون نیز مطرح شد برداشت‌هایی فلسفی بود در رابطه با تاثیری که دنیای مجازی می‌تواند بر زندگی واقعی بگذارد. این موضوع به اینجا ختم نمی شود و پس از آن نویسنده‌های دیگری نیز با همین موضوع کتاب هایی را نوشتند که شبیه به پیش بینی زندگی انسان ها در سال ۲۰۲۴ بود.
بطور مثال ارنست کلاین نویسنده کتاب (Ready Player One) معتقد است که انسان‌ها می‌توانند زندگی مشقت‌باری که در دنیای واقعی دارند را با زندگی در دنیای مجازی و دیجیتال ادامه دهند. گذشت زمان و نگاهی به تحولاتی که در دنیای تکنولوژی از دهه ۹۰ تا به حال رخ داده نشان می‌دهد که ایجاد دنیایی مجازی با همه شرایط فعلی متاورس از خیلی سال پیش برنامه ریزی شده است.
متاورس چگونه عمل می‌کند؟!
نزدیک‌ترین تعریف به متاورس همان شبکه است. شبکه‌‌ای مجازی که در آن کابران می توانند با یکدیگر و با سایر اجزای دنیای مجازی ارتباط برقرار کنند. متاورس جنبه های گوناگونی از شبکه‌های اجتماعی، بازی‌های ویدیویی، بلاکچین و واقعیت مجازی را با هم ادغام کرده است. در واقع افراد در متاورس بصورت آنلاین و مجازی نقش آفرینی می کنند.
به تعبیر دیگر متاورس یک مفهوم به حساب می‌آید که نمی‌شود فقط نام یک بازی را بر روی آن گذاشت. درست‌تر این است که همان گزینه‌ی دنیای مجازی را در نظر بگیریم که به عقیده برخی محققین تاثیر زیادی بر زندگی واقعی ندارد چون مجازی است اما به اعتقاد اهل تکنولوژی اتفاقاً هرچه بیشتر پیش برویم شاهد تاثیر و تحولاتی که بر زندگی ما می گذارد خواهیم بود.
حوزه‌هایی که متاورس می‌تواند موجب تحولات قابل ملاحظه‌ای در آن ها شود:
قرار های مجازی و جلسات کاری مهم:
همه گیری بیماری کرونا در چندسال اخیر تاثیر شگرفی بر شیوه‌های زندگی مردم دنیا گذاشت که پیش از آن یا اصلاً معمول نبود و یا تنها توسط افراد خیلی کمی مورد توجه قرار می‌گرفت. از آنجایی که آدم ها ثابت کرده اند در هر محدودیتی راهی برای ادامه می‌یابند این بار هم موفق شدند روش‌های جدیدی را برای ادامه زندگی شغلی، تحصیلی و حتی روزمره خود امتحان و استفاده کنند. تمامی قرار ها حتی جلسات مهم کاری بصورت آنلاین برگزار شد و همین تجربه جدید اتفاقات غیر قابل پیشبینی‌ای را نیز به همراه داشت. بطور مثال تصاویر زیادی از افراد که در حین جلسات مهم لباس نامناسبی داشتند در فضای مجازی دست به دست شد که موجبات خنده برخی را فراهم کرد اما برخی دیگر را به این فکر وا داشت که می‌شود این جلسات را به دنیایی کاملا مجازی مانند متاورس منتقل کرد که افراد می‌توانند بدون نگرانی از حفظ ظاهری مناسب با آواتار خود در آن حضور داشته باشند .
حتی فیس بوک شرایطی فراهم کرد که افراد بتوانند جلساتی خارج و متفاوت از شکل سنتی جلسات داشته باشند. این سرویس Horizon workrooms نام دارد که یک سرویس واقعیت مجازی و واقعیت ترکیبی است.
آموزش و فضای مجازی:
یکی دیگر از مواردی که در دوران همه گیری مورد توجه زیاد قرار گرفت تحصیل و آموزش و پرورش بود. همان طور که در این چند سال شاهد بوده‌ایم مدارس و دانشگاه‌های بسیاری در سراسر دنیا و کشود خودمان مجبور به تعطیلی کلاس‌های حضوری شدند و روش‌های تحصیل شکل آنلاین به خود گرفت. اما سوال اینجاست که متاورس چه نقش و تاثیری بر روی روند آموزش و تحصیل خواهد داشت؟ به عقیده بسیاری از محققین متاورس می‌تواند روش‌های آموزش را به شکل بازی سازی تغییر دهد و در برخی موارد می‌تواند تجربه ملموسی‌تری از برخی مفاهیم برای دانش‌آموزان و دانشجویان فراهم کند. به این شکل تحولی عظیم در شیوه آموزش و پرورش ایجاد کند. طبیعی است که کشورهای با تکنولوژی پیشرفته‌تر خیلی سریع‌تر می‌توانند خود را با این شرایط و روش‌های نوین وفق دهند و روند رشد در این زمینه را خیلی سریع‌تر طی کنند.
خرید آنلاین:
تقریباً همه ما دیگر تجربه خرید از سایت‌ها و فروشگاه های آنلاین را داریم. برای بسیاری از ما هم این موارد پیش آمده است که گاهی جنس خریداری شده با تصویر کالا متفاوت بوده و یا اندازه درستی انتخاب نشده است. مشکلاتی از قبیل عودت دادن پول در صورت عدم رضایت و یا موارد بسیار دیگری که همگی کم و بیش با آنها آشنا هستیم. طرفداران متاورس بر این باور هستند که این دنیای مجازی می‌تواند در زمینه خرید آنلاین هم تغییرات بسیاری ایجاد کند. حتی همین حالا برخی شرکت‌های فروش آنلاین در متاورس این شرایط را فراهم کرده اند که شما می‌توانید کالای مورد نظر را از طریق عینک مجازی دیده و امتحان کنید و با خیال آسوده آن را خریداری نمایید.
به این شکل تمامی شیوه های خرید آنلاین هم تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. از این دست موارد بسیار می‌شود اشاره کرد که تحت تاثیر همه گیری کرونا شکل اجرایشان بسیار تغییر کرد و تحت تاثیر متاورس می‌تواند به طور کل تغییر کند از جمله سفر و گردشگری، اقتصاد، هنر و موسیقی تجمعات، مالیکیت مجازی، راهای کسب درآمد از طریق بازی‌ها و ….
چه آینده ای در انتظار ما ست؟
تا اینجای مطلب به طور کلی با مفهوم متاورس آشنا شدیم. همینطور درباره اینکه چه تاثیری می‌تواند بر زندگی ما از هر نظر، چه شخصی و چه شغلی داشته باشد مواردی را بررسی کردیم. حال این سوال پیش می‌آید که متاورس چگونه عمل می‌کند؟
موضوع را به این شکل عنوان کنیم که همه ما تجربه کار کردن با وسایل الکترونیکی را داریم. خیلی خوب می‌دانیم که این وسایل به کمک نیروی الکتریسته کار می‌کنند اما چند نفر ما هر بار موقع مثلا روشن کردن جاروبرقی به نحوه کار آن فکر می‌کنیم؟ با کمی دقت متوجه می‌شویم که نحوه کارکرد آنها آنقدر برایمان عادی شده است که دیگر نیازی به فکر کردن درباره آن نداریم. روزگاری خواهد رسید که دنیای متاورس نحوه عکارکردن و وارد شدن به آن نیز همینقدر برایمان عادی خواهد شد. در واقع به راحتی آواتار خود را می‌سازیم، در فضاها و اماکن مجازی گشت و گذار می‌کنیم. خرید و فروش خواهیم داشت و بطور روزمره به زندگی در آن ادامه می‌دهیم.
متاورس نسل جدید اینترنت!
مشابه آنچه درباره وسایل الکتریکی گفتیم هوش مصنوعی، سنسور ها و ارتباطات بین پلتفرم های مختلف خواهند بود که پروژه Metaverse و واقعیت مجازی اون رو به کار می‌اندازن درواقع در آینده ای نه چندان دور زندگی فیزیکی ما تبدیل به بستر گسترده ای از داده ها خواهد شد که به سرعت توسط کامپویترها پردازش می‌شود و حتی مفهوم جدیدی از دنیای مجازی بوجود خواهد اومد. دنیایی را تصور کنید که می‌شود در بین سازه های مجازی حرکت کرد و حتی مثل سرچ گوگل در آن به راحتی سرچ کرد و اطلاعاتی را بدست آورد.
قطعاً در این دنیا رابطه های جدیدی بین مفاهیم بوجود خواهد اومد و حتی شکل تولید محتوا نیز تغییر خواهد کرد. این همگرایی و آمیختگی جدید بین دنیای فیزیکی و دنیای دیجیتالی مبتنی بر اینترنت های ۵G، ۶G، پردازش کوانتومی و پردازنده های قدرتمند خواهد بود و عینک های واقعیت مجازی دریچه ورود به این دنیای جدید را باز خواهند کرد.
چگونه وارد متاورس شویم؟
قبل از بیان هر چیز بد نیست اشاره مختصری بکنیم به ابزاری که برای ورود به متاورس به آنها نیاز دارید. این گجت ها شامل هدست واقعیت مجازی و عینک هوشمند واقعیت افزوده می‌شود که برای بدست آوردن تجربه ای واقعی از حضور در متاورس و غرق شدن در فضای این دنیای مجازی حتما به آنها احتیاج دارید.
البته باید به این نکته نیز اشاره کرد که در حال حاضر برخی اپلیکیشن ها نیز طراحی شده‌اند مانند اپلیکیشن Sensorium Galaxy که شما می‌توانید به کمک آنها و بدون گجت‌های یاد شده هم از برخی قابلیت‌های فضای متاورس، تنها با استفاده از گوشی موبایل استفاده کنید.
آواتارهای طراحی شده به وسیله هوش مصنوعی کنترل می‌شوند و شما می‌توانید با کمک ویدیوهای تعاملی و یا چت کردن با انها ارتباط برقرار کنند و حتی وارد بحث درباره مفاهیم پیچیده شوند. در ادامه به برخی مفاهیم اصلی در متاورس اشاره مختصری می‌کنیم.
مفاهیم اصلی در متاورس
واقعیت مجازی:
واقعیت مجازی به شکلی از یک تجربه شبیه سازی شده گفته می‌شود که شما می‌توانید به کمک یک هدست تصاویر، صداها و بسیاری از احساسات واقعی را در یک محیط مجازی تجربه کنید. این مفهوم در حال حاضر در بازی‌های ویدیویی کاربرد دارد اما به زودی شاهد استفاده از آن در موارد دیگری مانند جلسات و قرارهای ملاقات و یا آموزش و غیره که پیش از این اشاره شد، خواهیم بود. با استفاده از امکانات واقعیت مجازی شما می‌توانید دست به فعالیت‌هایی مانند تماشای دنیای مجازی، جابجایی اشیا و یا تعامل با سایر کاربران فضای مجازی بزنید.
واقعیت ترکیبی:
ترکیبی از دنیای واقعی و مجازی است برای ایجاد راه های جدیدی در تعامل با فضای فیزیکی و دیجیتالی. در واقعیت ترکیبی شما نه بطور کامل در واقعیت مجازی هستید و نه بطور کامل در دنیای فیزیکی بلکه در حالتی بین این دو قرار دارید. برای درک بهتر مطلب به نمونه‌ای اشاره می‌کنیم.
از نمونه‌های واقعیت ترکیبی می‌توان به کلاس‌های آموزشی با استفاده از عینک هوشمند یا بازی پوکمون گو (Pokemon Go) اشاره کرد که کاربران در آن می‌توانند پوکمون‌هایی را که در دنیای واقعی پیدا کرده‌اند، در دوربین موبایل خود مشاهده کنند.
واقعیت افزوده:
واقعیت افزوده شبیه به واقعیت ترکیبی است. درواقع این مفهوم ادغام دنیای واقعی و مجازی، تعامل در لحظه و تجسم سه بعدی اشیاء مجازی را در بر می‌گیرد. یک نمونه از کاربرد واقعیت افزوده این است که به خریداران امکان می‌دهد محصولی را که در نظر دارند را در محیط خانه خود تجسم کنند.
